Słowniczek pojęć

Szpik kostny 

Odpowiada za produkcję komórek krwi, znajduje się w kościach. 

Erytrocyty

Czerwone krwinki, transportują tlen do tkanek dzięki obecności hemoglobiny. 

Leukocyty

Krwinki białe produkowane przez szpik kostny, odpowiadają za zabezpieczenie organizmu przed infekcjami wirusowymi i bakteryjnymi. W sytuacji gdy organizm jest atakowany przez drobnoustroje, leukocyty uwalniane są do krwiobiegu, gdzie zaczynają zwalczać zagrożenie. Dzielimy je na dwie grupy: granulocyty i agranulocyty. Spośród granulocytów wyróżniamy m.in. neutrofile, eozynofile, bazofile. Wśród agranulocytów: limfocyty i monocyty. Każdy z nich ma nieco inne funkcje. 

Leukocytoza

Podwyższona liczba leukocytów. 

Leukopenia

Obniżona liczba leukocytów. 

Neutropenia

Obniżenie liczby neutroli poniżej normy, co związane jest ze zwiększoną podatnością organizmu na infekcje. Neutro le to najliczniejsza grupa leukocytów. Odpowiadają one za ochronę naszego organizmu przed bakteriami. 

Płytki krwi

Elementy krwi powstające w szpiku kostnym, odgrywają kluczową rolę w procesie krzepnięcia, dzięki nim dochodzi do zahamowania krwawienia. 

Małopłytkowość

Obniżona liczba płytek krwi; może prowadzić do powstawania siniaków i wybroczyn, krwawienia, a nawet krwotoków. 

Anemia

Obniżona liczba czerwonych krwinek i/lub hemoglobiny poniżej normy dla da- nego wieku; może powodować bladość skóry i błon śluzowych, uczucie zmę- czenia, osłabienia oraz przyspieszone bicie serca. 

Morfologia krwi 

Podstawowe badanie hematologiczne pokazujące m.in. liczbę krwinek białych, czerwonych i płytek krwi. 

Rozmaz krwi obwodowej

Badanie krwi wykonywane za pomocą mikroskopu, ocenia się w nim wygląd krwinek, jak również procentowy skład wszystkich krwinek białych. 

Białaczka 

Choroba nowotworowa, która rozwija się wskutek namnażania się nieprawi- dłowych komórek produkowanych przez szpik kostny; komórki te nazywamy blastami. Blasty zastępują prawidłowe komórki, co może powodować niedokrwistość lub małopłytkowość. Ich namnażanie się jest niekontrolowane i bardzo szybkie. 

Ostra białaczka limfoblastyczna (ALL) 

Choroba spowodowana niekontrolowanym rozrostem limfoblastów w szpiku kostnym; jest najczęstszą chorobą nowotworową wieku dziecięcego. 

Ostra białaczka szpikowa (AML)

Choroba spowodowana niekontrolowanym, nieprawidłowym rozrostem mieloblastów w szpiku kostnym. 

Chłoniaki 

Nowotwory pochodzące z układu chłonnego; dzieli się je na chłoniaki ziarnicze, czyli chłoniaki Hodgkina, oraz nieziarnicze T- i B-komórkowe. 

Guzy lite 

Grupa nowotworów powstających z tkanki mezenchymalnej, która różnicuje się w różne tkanki i narządy. 

Neuroblastoma 

Nowotwór złośliwy należący do guzów litych; pochodzi z niedojrzałych komórek nadnerczy lub pnia współczulnego – części autonomicznego układu nerwowego.

Guz Wilmsa 

Nephroblastoma – nerczak płodowy; nowotwór złośliwy, pochodzi z nerki. 

Mięsaki tkanek miękkich 

Grupa nowotworów litych, które mogą powstawać w każdym miejscu w organizmie. Rozwijają się z mięśni szkieletowych, gładkich, tkanki łącznej. U dzieci najczęściej występuje mięsak prążkowano-komórkowy. 

Siatkówczak zarodkowy 

Nowotwór wewnątrzgałkowy siatkówki oka; 75% przypadków rozpoznawanych jest do 3. roku życia, może być dziedziczny i występować rodzinnie. 

Punkcja lędźwiowa 

Nakłucie w okolicy lędźwiowej wykonywane w celu pobrania płynu mózgowo-rdzeniowego do badania oraz w celu podania leków. 

Biopsja szpiku 

Punkcja szpiku, wykonywana, by pobrać szpik kostny do badania. 

Stadium choroby

Określa, na ile zaawansowana jest choroba. 

Remisja 

Wycofanie się choroby w badaniach laboratoryjnych, obrazowych i klinicznych.

Leczenie podtrzymujące remisję 

Leczenie, dzięki któremu możliwe jest utrzymanie trwałej remisji. 

Wznowa 

Ponowne pojawienie się choroby. 

Chemioterapia

Metoda leczenia, w której głównie podawane są cytostatyki, stosowana najczęściej w większości chorób nowotworowych. 

Radioterapia 

Metoda leczenia promieniowaniem, często stosowana razem z chemioterapią. 

Cytostatyki 

Leki, które mają za zadanie rozprawić się z komórkami nowotworowymi. 

Sterydy 

Leki wspomagające w leczeniu nowotworów. Mają działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, przeciwwymiotne, przeciwalergiczne, immunosupresyjne. 

Leczenie chirurgiczne 

Każda interwencja chirurga wymagająca operacji lub zabiegu (pobranie wycinka do badania histopatologicznego, usunięcie guza, leczenie niektórych powikłań). 

Rokowanie 

Prognozowanie, jakie są szanse na wyleczenie. 

Dojścia centralne 

Różne metody stworzenia stałego dostępu do naczyń krwionośnych, takie jak: wkłucie udowe, Port-catheter, Broviac** – są to dojścia, które pozwalają na uniknięcie kłucia igłą w celu pobrania krwi do badań lub podania leków. Wkłucia dzielimy na czasowe, jak wkłucia udowe i szyjne, które utrzymujemy krótko, oraz stałe, jak Broviac i Port, które mogą być utrzymywane wiele tygodni lub miesięcy.